Tritikale bitkisi, buğday ve çavdar melezinden geliştirilmiştir.
Tritikale elde edilmesinde yapılan melezlemede ana bitki olarak buğday ve baba bitki olarak çavdar kullanılmaktadır.
Buğday ile arpanın verimli ve kaliteli yetişmediği tarla koşullarında tritikale yüksek verim potansiyeline sahiptir.
Tritikale tane ürünü olarak çoğunlukla hayvan beslenmesinde, bazen de hasıl olarak kaba yem üretimi ve otlatma için de yetiştirilmektedir.
Tanesinin yemlik kalitesi mısır, buğday ve arpa ile eşit kalitededir
Tritikalenin Bitkisel Özellikleri
· Tritikale, makarnalık baba ebeveynden gelen özellikler ile yetersiz yağış alan kurak tarım alanlarına iyi uyum gösterir ve diğer tahıllara göre birim alandan daha yüksek tane verimi vermektedir. ¨ Tuzlu tarım alanlarında, ¨ Bor fazlalılığı yani toksitesi olan arazilerde, ¨ Molibden, çinko gibi mikro besin maddesi noksanlığı görülen tarlalarda, ¨ Bazı hastalıkların görüldüğü problemli tarım alanlarında buğday ve arpadan daha iyi sonuç vermektedir. · Bu gibi problemli alanlarda buğday ve arpa ancak 200-250 kg/da tane verimi verirken, tritikaleden 400 ile 500 kg/da arasında tane verimi alınmaktadır. · Hayvan yemi olarak dane, kaba yem üretiminde büyük potansiyele sahiptir. · Otlatma amacıyla tritikale ekilebilir. · Dane amber renkli, uzun orta büyüklükte ve unsu yapıdadır. · Hazmolur protein ve lisin miktarı buğday ve arpadan daha yüksektir. · Danede protein oranı %12-14, · Erken hasat olumuna gelir, · Dane dökmez, · Harman olma kabiliyeti iyidir, · Kışa ve kurak koşullara toleransı iyidir. · Yaprak hastalıklarına tarla koşullarında toleranslıdır.
Tritikalenin Yetiştirilmesi
Tritikale her tür toprak koşulunda yetişmesine rağmen, özellikle kıraç koşullarda buğdaya ve arpaya göre daha verimli olmaktadır. Tritikale tarımında toprak hazırlığı buğday bitkisinde olduğu gibidir. 10-12 cm derinlikte yüzeysel işlenmiş bir tohum yatağı hazırlanır. Tritikale, Anadolu’nun iç bölgelerde ve Trakya’da ekim ayında, Akdeniz-Ege sahil kuşağı ile Güneydoğu Anadolu’da kasım ve aralık aylarında ekilebilir. Dekara 20 kg civarında tohum yeterli olmaktadır. Normal hububat mibzeri ile 5-6 cm derinliğe ekim yapılabilir.
Gübreleme
Tritikale tarımında en doğru gübreleme önerisi, toprak analizi sonuçlarına göre yapılabilir. Genel bir gübreleme önerisi olarak dekardan 600 kg ve üzeri dane verimi hedeflendiğinde, ekimle beraber 18-46 veya 20-20 taban gübresi 20-25kg/da yeterli olmaktadır üst gübrelemede 12- 14 kg/da saf azot yeterli olmaktadır.